Pica (onderzoek)

Factoren van invloed op pica bij gedomesticeerde katten.
(samenvatting door Sabine de bakker)

Pica, ofwel het zuigen aan, het kauwen op en het opeten van niet-eetbare (voedsel) intems, wordt veelvuldig beschreven. De term zelf is afkomstig van het latijnse woord voor hamsteren, verzamelaar. Er is verwarring bij he classificeren van pica. Het kan namelijk geclassificeers worden als een eetstoornis, maar ook als een symptoom van andere mentale stoornis. Bij pica bij gedomesticeerde katten is er mestaal sprake van het kauwen en opeten van wol. Dit kan verder gaan tot het kauwen en opeten van andere materialen. Pica kan duiden op stereotypie met verschillende oorzaken, namelijk dwangmatig poetsen of een gedragstornis bij voedselopname. Uit oudere onderzoeken blijkt dat bepaalde rassen last van de stoornis pica hebben. Dit kan duiden op een erfelijke kwestie. Dit onderzoek bekijkt de factoren die van invloed zijn op pica bij gedomesticeerde katten.

Er is een vragenlijst opgesteld voor katteneigenaren, waaruit informatie verzameld kan worden over de vorm van pica waaraan de katten lijden. Van elke kat zijn de volgende gegevens verzameld: het ras, de leeftijd, het geslacht, (en of de kat gesteriliseerd of gecastreerd is), de leeftijd van de kat bij aanschaf, de leeftijd dat de kat voor het eerst pica toonde, de materialen die betrokken waren bij pica en of er ook aan gesabbeld en gekauwd werd, of de kat (ouder dan 7 maanden) onvolwassen gedrag vertoont als extreem kneden met de voorklauwen of het likken aan de huid van de eigenaar, voor welk bedrag de kat schade heeft aangericht, of er afname is in het plezier om een kat te hebben (1: geheel niet, 2: een beetje, 3: redelijk, 4: significant) en of de eigenaar beïnvloed is in zijn beslissing om een andere kat te kiezen van hetzelfde ras. Katteneigerenaren zijn bereikt door middel van het plaatsen van artikelen in kattenbladen.

Uiteindelijk is er van de 152 katten informatie gebruikt. Van het totaal waren er 84 siamezen of kruizing met 1 siamees. Verder waren er 42 Burmezen bij of kruizing met 1 Burmees. Ook waren er negen oosterse types (inclusief 4 Birmanen) en 17 katten als kruizing werden beschreven (Britse type). De steekproef bestond voor 57% uit katers en voor 43% uit poezen. Van de poezen is 80% gesteriliseerd en van de katers is 94% gecastreerd. Er zijn diverse statestische testen, als de Chi-kwadraat test en van de spearman rangorde correlatie, gebruikt om de resultaten e bijbehorende waarden van het onderzoek juist te interpreteren.

De katten blijken in 93% van de gevallen wol als materiaal te pakken om op te eten, kauwen of te zuigen. In 64% van de gevallen maakte de gebruik van katoen, voor 53% van Synthetische materialen. Voor 22% namen de katten materialen zoals rubber of plastic. Een klein percentage van 8% bleek gebuik te maken van papier of karton. Een aantal katten gebruikte 1 materiaal, sommige 2,3 of 4 tot 5 materialen. Ook bleek dat pica verergert van kauwen op wol tot kauwen op andere materialen van uiteindelijk tot het opeten van de materialen. Pica lijkt te zijn gelinkt aan onvolwassen gedrag bij niet- oosterse katten, en is waarschijnlijk niet gelinkt bij oosterse katten. Het lijkt er op dat pica in het eerste levensjaar (meestal tussen de 2 en 4 maanden) van de kat ontstaat en vervolgens gedurende een aantal jaar voor blijft komen.

Als de leeftijd van het ontstaan van pica vergeleken wordr met de tijd dat de kat bij de huidige eigenaar is, dan lijkt het er op dat het veranderen van eigenaar de aanzet is tot pica. Pica ontstaat in 84% van de gevallen binnen vier maanden na het plaatsen bij de nieuwe eigenaar. Toch zijn over dit laatste nog een aantal twijfels, aangezien het niet zeker is dat de fokker geen last had van pica bij de kat. Ook kan het zijn dat het materiaal waarop pica wordt toegepast, op eerdere tijdstippen niet voorradig was. In Groot-Britannië worden jonge raskatten gewoonlijk rond de 12 weken geplaatst bij de nieuwe eigenaar. Een percentage van 66% wordt op een leeftijd van 2 tot 4 maanden bij de nieuwe eigenaar geplaatst. Uit het onderzoekt blijkt dat 61% pica ontwikkelt. Het zou kunnen zijn dat een kat van deze leeftijd en met de daarbijbehorende lichamelijke staat van ontwikkeling juist in deze periode gevoelig is voor het ontwikkelen van pica.

Uit het onderzoek blijkt dat het binnenshuis houden van katten en castreren of steriliseren van de kater of poes geen significante verschil oplevert. Het ontstaan van pica valt wel ongeveer in dezelfde periode als de ontwikkeling van seksueel gedrag en territoriaal gedrag. Dat sterilisatie of castratie weinig effect heeft op het ontwikkelen van pica, kan verklaard worden door een eventuele genetische aanleg voor pica bij oosterse katten. De relatie tussen de eigenaar en de kat blijkt in 66% van de gevallen niet of nauwelijk aangetast te zijn. In 8% van de gevallen wordt er aangegeven dat de eigenaar behoorlijk of in ieder geval significant verschil verneemt met betrekking tot een relatie met de kat. Dit laatste had ook te maken met de relatief hoge bedragen aan schade die kat had veroorzaakt.

(bron: J.W.S. Bradshaw, P.F. Neville en D. sawyer. Applied Amimal Behaviour Science 52 (1997)373-379
Oorspronkelijke titel: Factors affecting pica in the domestic cat)