Stress bij katten.
Laat ik beginnen te zeggen dat niet alle stress negatief is ook al wordt het vaak wel als negatief gezien. Stress kan ook een positief of zelfs nuttig effect hebben. Dan spreken we alleen van acute stress. Chronische stress en stereotype gedrag kan wel ernstig zijn voor het welzijn van het dier.
Hieronder een hoofdstuk uit mijn opleiding over stress bij katten.
Inleiding:
Probleemgedrag bij katten kent vele oorzaken maar dat net als bij mensen stress een grote boosdoener kan zijn, is nog nauwelijks bekend. Als we de stress bij katten weten te verminderen, zullen zij minder of helemaal geen agressie meer vertonen en prettiger in de omgang zijn. Hun vaak wat doffe vacht begint weer te glimmen en de onrust is uit hun lijf. Er is een verschil tussen acute stress en chronische stress. Acute stress kan ook positieve stress zijn: bijvoorbeeld wanneer de kat bezig is een muis te vangen. Stress is dus niet alleen maar negatief.
Chronische stress en stereotype gedrag.
Ernstige welzijnaantastingen treden vooral op in situaties van chronische stress. Omdat stressgedrag in voor de kat vervelende stiuaties vaak geen specifieke of geconditioneerd is, kan het bij wetenschappelijk onderzoek noodzakelijk zijn om gedragsobservaties te ondersteunen met fiologische stressmetingen.
Cortisol bepalingen in het speeksel en hartslag registraties zijn bruikbaar om acute stress te bepalen en de interpretatie van gedragsobservatie van acute stress te ondersteunen. Een verhoogde cortisol/creatine ratio in spontaan geproduceerde ochtendurine vormt een sterke aanwijzing voor chronische stress. Dit meten van stress is een methode om te bepalen of het dier zijn situatie negatief waardeert en het kan dus een belangrijke hulpmiddel zijn bij de identificatie van welzijnsproblemen.
In 1997 heeft de wetenschapper Bonne Beerda, in een onderzoek bij honden, aangetoond dat zijn gedragsmatig reageerden op stressoren die plotseling plaats vonden met rusteloosheid, een lage houding, meer uitschudden en orale gedragingen zoals bek aflikken, tongelen en slikken en in mindere mate met gapen en bek openen.
Verder bleek dat bij honden een lage houdng en een veelvuldig voorkomen van pootje heffen, uitrekken, stereotype bewegingsactiviteit, manipulaties van de omgeving, zelfverzorging, vocalisaties, gestoorde bewegingen en coprofagie- het eten van ontlasting- aanwijzingen zijn voor chronische stress.
Ook bij katten kennen we stresssignalen zoals het veelvuldig aflikken van de bek, het heffen van een voorpootje, het overmatig trillen van de spieren en de siddering over de rug. Pica, het eten van vreemde voorwerpen, is gedrag dat vooral voorkomt bij chronische gestresste katten. Bij de kat zijn dit gedragingen als het dwangmatig likken van een bepaalde plek op de huid. Deze gedragingen zullen door de verslaende eigenschappen van opioiden-stoffen die het lichaam zelf aanmaakt- en ook de kalmerende effecten van opioid er voor kunnen zorgen dat deze katten kunnen omgaan met de stressvolle omstandigheden. Door het belonend effect van deze stoffen zal het gedrag echter streeds erger worden. De effectiviteit van het stereotype gedrag neemt echter af naarmate de situatie langer aanhoudt en bij varkens is aangetoond dat langdurige chronische stress zorgt voor neuronaal celverlies. Uit de praktijk zien we dat chronische stress bij katten veelal veroorzaakt word door het houden van te veel katten op een te klein oppervlakte en verveling.
Wat gebeurt er tijdens stress in het lichaam:
Een deel van de hersenen wordt geprikkeld en dit deel activeert het certrale zenuwstelsel dat vervolgens bepaalde hormonen afscheidt.
Deze hormonen zorgen ervoor dat de bloeddruk stijgt, de hartslag toeneemt, de longblaasjes zich verwijden evenals de bloedvaten naar de hersenen, de spieren en de kransslagader.
Andersom vernauwen de bloedvaten zich die narr de huid, nieren en de spijsverteringsorganen lopen. De spijsvertering wordt bijna helemaal stopgezet. Door deze reacties van het lichaam kan er meer zuurstofrijk bloed stromen naar de hersenen, spieren en hart. Adrealine zorgt ervoor dat in de lever een verhoogde productie ontstaat van glucose dat door het lichaam gebruikt word als brandstof voor spier-en zenuwcellen. Ook de suiker- en vetresserves worden aangesproken als extra brandstof voor de spieren.
Om ervoor te zorgen dat mogelijke verwondingen niet leiden tot overmatig bloederlies wordt het stollingsfactor van het bloedverhoogd. Deze fysiologische processen uitten zich o.a. door verwijde pupillen, gespannen spieren, een hoog en snelle ademhaling en minder speeksel. We noemen deze reactie van het lichaam fight-or-flight mechanisme.
Dus in het snel:
Strees:
-stress nodig om goed te functioneren (acute stress)
-Lichamelijk proces van stress
-Iets neiuws, spannends, afwijkends kan acute stress geven
-kortdurende stress is normaal
-stress hoeft niet alleen negatief te zijn
-Chronische stress ontstaat als een situatie voor het dier onvoorspelbaar en/of oncontroleerbaar is
Stresssignalen:
-Bek aflikken
-Pooje heffen
-Sidderingen over de rug
-Trillen-
-Hijgen
-Gapen
Interpretatie van stress:
- In situaties van spanning/ angst
- Niet altijd erg tenzij het langer aanhoud
Mogelijke gedragsproblemen door stress:
-Markeren
-aanhoudende agressie
- passief/ inactief
Eerste hulp bij stress:
Houd een dagboek bij met daarin, gedrag, stresssignalen en houding, alle katten in huis in kaart brengen, plaats, tijdstip, frequetie van het gedrag noteren.
Zoek naar een mogelijke aanleiding van de stress.
Hopelijk is het een beetje duidelijk voor iedereen.
Laat ik beginnen te zeggen dat niet alle stress negatief is ook al wordt het vaak wel als negatief gezien. Stress kan ook een positief of zelfs nuttig effect hebben. Dan spreken we alleen van acute stress. Chronische stress en stereotype gedrag kan wel ernstig zijn voor het welzijn van het dier.
Hieronder een hoofdstuk uit mijn opleiding over stress bij katten.
Inleiding:
Probleemgedrag bij katten kent vele oorzaken maar dat net als bij mensen stress een grote boosdoener kan zijn, is nog nauwelijks bekend. Als we de stress bij katten weten te verminderen, zullen zij minder of helemaal geen agressie meer vertonen en prettiger in de omgang zijn. Hun vaak wat doffe vacht begint weer te glimmen en de onrust is uit hun lijf. Er is een verschil tussen acute stress en chronische stress. Acute stress kan ook positieve stress zijn: bijvoorbeeld wanneer de kat bezig is een muis te vangen. Stress is dus niet alleen maar negatief.
Chronische stress en stereotype gedrag.
Ernstige welzijnaantastingen treden vooral op in situaties van chronische stress. Omdat stressgedrag in voor de kat vervelende stiuaties vaak geen specifieke of geconditioneerd is, kan het bij wetenschappelijk onderzoek noodzakelijk zijn om gedragsobservaties te ondersteunen met fiologische stressmetingen.
Cortisol bepalingen in het speeksel en hartslag registraties zijn bruikbaar om acute stress te bepalen en de interpretatie van gedragsobservatie van acute stress te ondersteunen. Een verhoogde cortisol/creatine ratio in spontaan geproduceerde ochtendurine vormt een sterke aanwijzing voor chronische stress. Dit meten van stress is een methode om te bepalen of het dier zijn situatie negatief waardeert en het kan dus een belangrijke hulpmiddel zijn bij de identificatie van welzijnsproblemen.
In 1997 heeft de wetenschapper Bonne Beerda, in een onderzoek bij honden, aangetoond dat zijn gedragsmatig reageerden op stressoren die plotseling plaats vonden met rusteloosheid, een lage houding, meer uitschudden en orale gedragingen zoals bek aflikken, tongelen en slikken en in mindere mate met gapen en bek openen.
Verder bleek dat bij honden een lage houdng en een veelvuldig voorkomen van pootje heffen, uitrekken, stereotype bewegingsactiviteit, manipulaties van de omgeving, zelfverzorging, vocalisaties, gestoorde bewegingen en coprofagie- het eten van ontlasting- aanwijzingen zijn voor chronische stress.
Ook bij katten kennen we stresssignalen zoals het veelvuldig aflikken van de bek, het heffen van een voorpootje, het overmatig trillen van de spieren en de siddering over de rug. Pica, het eten van vreemde voorwerpen, is gedrag dat vooral voorkomt bij chronische gestresste katten. Bij de kat zijn dit gedragingen als het dwangmatig likken van een bepaalde plek op de huid. Deze gedragingen zullen door de verslaende eigenschappen van opioiden-stoffen die het lichaam zelf aanmaakt- en ook de kalmerende effecten van opioid er voor kunnen zorgen dat deze katten kunnen omgaan met de stressvolle omstandigheden. Door het belonend effect van deze stoffen zal het gedrag echter streeds erger worden. De effectiviteit van het stereotype gedrag neemt echter af naarmate de situatie langer aanhoudt en bij varkens is aangetoond dat langdurige chronische stress zorgt voor neuronaal celverlies. Uit de praktijk zien we dat chronische stress bij katten veelal veroorzaakt word door het houden van te veel katten op een te klein oppervlakte en verveling.
Wat gebeurt er tijdens stress in het lichaam:
Een deel van de hersenen wordt geprikkeld en dit deel activeert het certrale zenuwstelsel dat vervolgens bepaalde hormonen afscheidt.
Deze hormonen zorgen ervoor dat de bloeddruk stijgt, de hartslag toeneemt, de longblaasjes zich verwijden evenals de bloedvaten naar de hersenen, de spieren en de kransslagader.
Andersom vernauwen de bloedvaten zich die narr de huid, nieren en de spijsverteringsorganen lopen. De spijsvertering wordt bijna helemaal stopgezet. Door deze reacties van het lichaam kan er meer zuurstofrijk bloed stromen naar de hersenen, spieren en hart. Adrealine zorgt ervoor dat in de lever een verhoogde productie ontstaat van glucose dat door het lichaam gebruikt word als brandstof voor spier-en zenuwcellen. Ook de suiker- en vetresserves worden aangesproken als extra brandstof voor de spieren.
Om ervoor te zorgen dat mogelijke verwondingen niet leiden tot overmatig bloederlies wordt het stollingsfactor van het bloedverhoogd. Deze fysiologische processen uitten zich o.a. door verwijde pupillen, gespannen spieren, een hoog en snelle ademhaling en minder speeksel. We noemen deze reactie van het lichaam fight-or-flight mechanisme.
Dus in het snel:
Strees:
-stress nodig om goed te functioneren (acute stress)
-Lichamelijk proces van stress
-Iets neiuws, spannends, afwijkends kan acute stress geven
-kortdurende stress is normaal
-stress hoeft niet alleen negatief te zijn
-Chronische stress ontstaat als een situatie voor het dier onvoorspelbaar en/of oncontroleerbaar is
Stresssignalen:
-Bek aflikken
-Pooje heffen
-Sidderingen over de rug
-Trillen-
-Hijgen
-Gapen
Interpretatie van stress:
- In situaties van spanning/ angst
- Niet altijd erg tenzij het langer aanhoud
Mogelijke gedragsproblemen door stress:
-Markeren
-aanhoudende agressie
- passief/ inactief
Eerste hulp bij stress:
Houd een dagboek bij met daarin, gedrag, stresssignalen en houding, alle katten in huis in kaart brengen, plaats, tijdstip, frequetie van het gedrag noteren.
Zoek naar een mogelijke aanleiding van de stress.
Hopelijk is het een beetje duidelijk voor iedereen.
